Prestige Is een Image
Eén recht, één averecht
WithvvoiWPcjMafi
crisis point a pay he
Ariadne
Revue der Reclame
Inmiddels hebben wij dus driekwart eeuw de
tijd gehad om Veblens theorie aan de werke
lijkheid te toetsen. En die werkelijkheid is,
dat de prestigedrang als sterkste drijfveer in
derdaad erkend moet worden, maar dat de
opvattingen over de manier waarop je pres
tige verwerft met de maatschappelijke frag
mentatie méé fragmenteren. En die maat
schappelijke fragmentatie is veroorzaakt
door de massamedia.
Nog maar enkele tientallen jaren geleden be
steedden de massamedia 80% van hun in
houd aan wat er zich bij de bovenste 20%
van de sociale piramide afspeelde. De be
richtgeving ging vrijwel uitsluitend over ko
ninklijke personen, staatshoofden, kerkvor
sten, hoge officieren, gearriveerde kunste
naars en geleerden. Mensen waar het ge
wone volk alleen maar naar mocht kijken,
maar aankomen niet. Van identificatie was
geen sprake. Hoewel er al eerder bewijzen
waren dat het volk behoefte heeft aan helden
met wie het zich wel kan identificeren (de in
het armenhuis opgevoede journalist Stanley,
bv., die dr. Livingstone ging zoeken), was
het pas, Charles Lindbergh die de stoot gaf
massa kassa
tot het nieuwe mediadenken: massa kassa.
Geef het volk zijn eigen helden waaraan het
zich kan optrekken en het volk geeft je zijn
clandizie. En als er te weinig helden a la
Lindbergh spontaan uit de massa naar voren
treden, dan maak je helden. Welnu, aldus
geschiedde. In hun felle concurrentiestrijd
om de gunst van het volk, gingen de media
.steeds meer nieuws maken i.p.v. zich te be
palen tot de rapportage van werkelijke ge
beurtenissen. Hierdoor kreeg het begrip pres
tige een totaal andere inhoud. Prestige kreeg
steeds minder te maken met positie of poen,
maar steeds meer met publiciteit. Als de re
dactie het dienstig vindt om de huiselijke
moeilijkheden van een bekende filmster met
een 5-koloms foto op de voorpagina te zet
ten en het bezoek van een staatshoofd uit
een minder bekend land op pagina 7 te ver
stoppen, dan wordt gesuggereerd dat die
filmster belangrijker is dan dat staatshoofd.
Hoe gevaarlijk deze uit winstbejag voortko
mende mentaliteit van de media kan uitpak
ken, heeft professor Daniel Boorstin twaalf
jaar geleden aangetoond in zijn boek 'The
Image'. Hij waarschuwde ervoor dat door
het voortdurend creëren van wat hij 'pseudo
events' noemde, de grens tussen hoofd- en
bijzaken in deze wereld steeds verder ver
vaagt waardoor bij miljoenen mensen een
wereldbeeld ontstaat dat de gekneusde enkel
van de populaire voetballer echt belangrijker
is dan een hongersnood in Bangla Desh. Als
iemands aanzien bepaald wordt door de aan
dacht die de media aan hem schenken, dan
geniet hij of zij het meeste aanzien die naam
en beeltenis het meest gepubliceerd krijgt.
En dat is degene die het slimste is in het
manipuleren van de behoeften van de media.
En daarvoor is het niet nodig om zo ver te
gaan als die man in Engeland die zich ex
pres door een trein een been liet afrijden
waarna hij het verhaal vertelde dat dit ge
beurd was omdat hij een poesje wilde red
den. Voer voor de massamedia. Hij was de
held van de dag. Omdat hij het niet kon
verkroppen dat hij daarna weer snel in de
vergetelheid raakt, herhaalde hij de stunt
met zijn andere been. Deze zielige figuur
verviel door gebrek aan fantasie in herhaling
en zo kwam alles uit. Ook andere publici-
teitzoekers zijn nog onvoldoende doordron
gen van de cynische waarheid die zo goed
vertolkt is door Andy Warhols uitspraak van
een paar jaar terug: 'In the future everybody
will be famous for 15 minutes'. Als een
soort macabere hobby knip ik al jaren alle
berichten uit over mensen die in het wilde
weg hun medemensen neerschieten met geen
ander oogmerk dan in de belangstelling te
komen. En die daar zelfs voor uit durven te
komen. Niemand weet hoeveel van de dage
lijkse aanslagen op lijf en goederen die da
gelijks worden gepleegd onder het mom van
politieke, of zelfs ideële motieven in werke
lijkheid voortkomen uit de behoefte aan aan
zien.
Zelfs kleine kinderen weten al dat je met
dwarsliggen eerder belangstelling kunt af-
nationale scheet
dwingen, dus je prestige kunt bewijzen, dan
met braaf zijn. Elke actiegroep die met pra
ten zijn zin niet krijgt, grijpt naar het wapen
van de publiciteit. Actrices die bang zijn uit
de populariteit te raken, laten een scheet en
bellen Henk van der Meijden of Henk van
Gelder met de mededeling 'Henk, ik heb zo
juist een scheet gelaten, vind je dat geen
aardig nieuws?' En Henk blaast de scheet op
tot een evenement van nationale importantie.
De kunst van het dwarsliggen is vooral de
laatste jaren uitgegroeid tot een fenomeen
waar ook de reclamemaker niet meer om
heen kan. Steeds meer mensen hebben onder
invloed van de massamedia hun zin in het
beklimmen van de klassieke sociale piramide
verloren. Met iedereen die vroeger critiekloos
als een hoogstaand wezen werd beschouwd,
wordt tegenwoordig de vloer aangeveegd.
Koninklijke personen zijn folkloristische ma
rionetten, en iedereen wéét dat. Generaals
zijn altmodische ijzervreters die nergens iets
m ouid help. To hnd oui how,
net Rro McDouftll or Colin
Mines il PS. Bui now. Pleuc.
Countless people will
because of the ouuaoded i
Population Stabilization,
l> Bridsiow Place, London \V2
Phone: 01-129 >149
van begrijpen. De Paus is een pias die het
tegenovergestelde preekt van wat hij zelf
practizeert. Ondernemers zijn kapitalistische
uitbuiters die uit winstbejag de wereld ver
anderen in een stinkende vuilnisbelt. En
hoogleraren krijgen veel te veel geld, terwijl
ze mekaar steeds tegenspreken dus blijkbaar
ook de ballen verstand hebben. In zo'n pu
bliek klimaat is het bloedjelink om je best te
doen bij het nastreven van doelen die vroe
ger 'positief' werden genoemd.
Voor je het weet word je uitgekreten voor
iemand 'die zo nodig moet'. En daarmee
win je tegenwoordig geen prestige meer. In
tegendeel. Daarom lees je ook in bijna elk
interview dat eerdergenoemde Henken met
popsterren hebben dat de geïnterviewde 'niet
zo nodig meer hoeft'. Aan de voet van de
klassieke sociale piramide is een anti
piramide ontstaan. De moderne trend om
prestige te verwerven is om de ouderwetse
14
